Aanbevelingen

In deze aanbevelingslijst geef ik aan welke stappen een school nog kan ondernemen om ICT steeds meer en meer te laten integreren binnen de klas, binnen elk leergebied apart, maar ook leergebied-overschrijdend.

Ik heb me gebasseerd op het onderzoek van Kennisnet: Vier in balans. Ik heb Kennisnet al in mijn bronnelijst vermeld als een site met veel goede ideeën, wetenschappelijk onderzoek en de mogelijkheden van ICT binnen het basisonderwijs.  Deze twee laatste, het wetenschappelijk onderzoek en de mogelijkheden van ICT binnen het onderwijs, wil ik aanhalen in mijn aanbevelingslijst. 

Het wetenschappelijk onderzoek dat ik hier hoofdzakelijk wil aanhalen en gebruiken is 'Vier in balans'. Dit onderzoek geeft jaarlijks een stand van zaken wat betreft ICT en het onderwijs. Het beschrijft de laatste ontwikkeling van de mogelijkheden van ICT binnen het onderwijs. 

Het onderzoek is opgebouwd uit vier bouwstenen (vandaar ook het 'Vier in balans'-model), namelijk visie, deskundigheid, inhoud en toepassingen en infrastructuur. 

 

Op deze afbeelding vindt u de bouwstenen met uitleg terug van 'Vier in balans'. 

Klik op de afbeelding om doorverwezen te worden naar het PDF-formaat van de 'Vier in balans'-monitor waar u deze afbeelding ook terug zal vinden. 

Visie: 
Uit onderzoek blijkt dat steeds meer instellingen (po, vo en mbo) in Nederland het onderwijsconcept willen veranderen. Ongeveer 20% van de leraren en directie willen het onderwijs ingrijpend veranderen wat betreft ICT. Ongeveer 24% vindt het onderwijs goed zoals het nu is, de meerderheid daarvan vinden we terug in het po. Het overschot, ongeveer 55%, wil het onderwijsconcept op vlak van ICT wel veranderen, maar met kleine stapjes. 
 
Iedereen weet dat ICT niet meer weg te denken is in onze maatschappij, maar niet iedereen wil daar aan toe geven.  ICT blijft zich ook steeds verder ontwikkelen. ICT zorgt ervoor dat dingen gemakkelijker zijn en dat dingen sneller gaan, het is veel leuker om mee te werken. Tegenwoordig kunnen we alles digitaal doen en vinden we alles digitaal terug.  Waarom zouden we onze kinderen dat dan ook niet leren op school? We kunnen ze onwetend laten en als ze dan van school gaan valt er nog een hoop te leren voor hen.  Of we kunnen alles mondjesmaat bijbrengen.  Dan sta ik, en nog vele anderen met mij, achter het tweede standpunt. 
 
 
Deskundigheid: 

Het is niet nodig dat alle leerkrachten ICT-experten zijn, maar het is wel handig dat de leerkrachten toch wat kennis hebben over de mogelijkheden van ICT, hoe het allemaal werkt en hoe ze ICT kunnen integreren in de klas.  Onderzoek van 'Vier in balans' geeft aan dat leerkrachten niet genoeg didactisch vaardig zijn in ICT.  De basisvaardigheden van ICT zijn zel voldoende volgens de onderzoekers.  Echter, als we dieper op de vaardigheden ingaan zien we dat maar 62% van de leerkrachten vaardig genoeg is om ICT ook effectief en doelmatig in te zetten tijdens de lessen. 

We zien wel duidelijk een stijging in de vaardigheden van de leerkracht, maar die is volgens de onderzoekers nog niet zo als het zou moeten zijn. 

 

Inhoud en toepassingen: 

Of een leerkacht al dan niet vaardig is, voordat ze hun eventuele vaardigheden kunnen en willen inzetten in het onderwijs zullen ze er ook de materialen voor nodig hebben.  De apparatuur wordt steeds belangrijker en belangrijker.  Tegenwoordig maken alle leerkrachten al wel eens gebruik van digitale middelen tijdens de les.  Meestal is dit gratis downloadbaar materiaal of materiaal dat wordt meegeleverd met de handleiding. Daar zouden we toch als leerkrachten en toekomstige leerkrachten iets aan moeten veranderen. Op die manier kan er ook zeker leerlingenactiviteit zijn binnen de eindtermen ICT, zodat niet alleen de leerkracht gebruikt maakt van het online werkboek en de handleiding die is doorgestuurd door de uitgeverij. 

 

Infrastructuur: 
Een aantal jaren geleden heeft de overheid ervoor gezorgd dat zeker elke school één digitaal schoolbord heeft.  Vanaf die periode lag de focus van digitaal onderwijs redelijk sterk op de digitale schoolborden.  Deze zijn nog steeds erg belangrijk, maar de focus begint langzaam maar zeker te verschuiven naar het bezit van computers, laptops, Ipads, draadloos internet etc. in elke klas.  
 
We hebben daarnet bij de visie gezien dat er bij de leerkrachten toch wel de ambitie is om ICT meer te integreren in het onderwijs. Nu is gebleken dat de scholen met een groter aantal beschikbare computers, schoolborden, Ipad etc. ook een hoger ambitieniveau hebben. 
Conclusie: 
We zien dat er een stijging is in de integratie van ICT in de klas. De leerkrachten doen hun zeker hun best, maar met iets meer begeleiding en iets meer positieve inzet moeten we zeker nog kunnen stijgen! 

Na 'Vier in balans' te hebben gelezen is het voor mij duidelijk dat iedereen zijn best doet en dat we goed op weg zijn. Toch moeten we zeker nog verder werken aan het integreren van ICT in het klasgebeuren.  Zo is het met name al zeer belangrijk dat alle leerkrachten genoeg infrastructuur hebben.  De wil en de vaardigheden kunnen nog zo duidelijk aanwezig zijn, zonder de nodige materialen staan we nog steeds nergens. 

Mijn aanbeveling is ten eerste om genoeg materiaal in de klassen te voorzien.  Het is voor alle leerkrachten erg handig om een digitaal schoolbord in de klas te hebben, hoewel er toch ook nog velen het nut inzien van een krijtbord.  Ook ik ben voorstander van een krijtbord.  Laten we stellen dat het ideaal zou zijn om het allebei in de klas te hebben hangen: een krijtbord om de leerlingen in het eerste leerjaar te leren schrijven en desnoods voor alle andere onderwerpen een digibord.  Gooi dan bijvoorbeeld al dat papieren kleingeld maar alvast weg, want er staan ontzettend veel app's op waar we zonder afleidend materiaal op een doelmatige manier gepast leren betalen, wisselen en teruggeven. 

Daarnaast zouden leerkrachten het ook niet alleen moeten houden bij het online materiaal dat bij de methode hoort, maar ook verder digitaal moeten werken.  Ze moeten zelf op onderzoek uitgaan op internet om het beste uit de hoop te halen.  Natuurlijk zullen er dan ook verschillende dingen moeten worden aangekocht, maar ik ben er van overtuigd dat als het juiste materiaal wordt aangekocht dit zijn vruchten zeker zal afwerpen.  Een voorbeeldje hierbij is Bingel.  Bingel is een site waar leerkracht en leerling via internet met elkaar in contact staan.  Bingel staat klaar voor leerlingen op elk moment van de dag, altijd kunnen de leerlingen zich aanmelden en oefenigen maken die de leerkracht voor hen heeft aangeduid.  Zo is het voor de leerkracht ook simpeler om op maat van het kind te werken, op maat van elk kind.  Net als Bingel bestaan er nog tal van verschillende platformen waar de leerlingen de mogelijkheid hebben om oefenigen te maken voor elk leergebied.  Zelf denk ik echter dat Bingel nu ondertussen één van de betere en één van de bekendere platformen is. Om op de hoogte te blijven van de nieuwe ontwikkelingen is het belangrijk dat leerkrachten zich abonneren op Klascement en Klasse en dat ze zo'n artikels als 'Vier in balans' lezen om daar de stand van zaken te weten te komen, om te weten hoe het staat met nieuwe ontwikkelingen en om op de hoogte te blijven van eventuele nieuwe nuttige site's of nieuwe online leerplatformen. 

Hetzelfde geldt voor de infrastructuur.  Het kost allemaal handen vol met geld, daar is iedereen het mee eens.  Maar waarom zouden we geen investering doen als we weten dat zowel leerkracht als leerling hier heel veel aan hebben?  Je bent even veel geld kwijt, maar door dat materiaal aan te schaffen kunnen de leerlingen op een aangename manier leren. 

Ook in het onderhoud van de materialen kruipt best wel wat geld, maar de leerkrachten moeten er sowieso voor zorgen dat er vanaf het begin van het gebruik van de computer genoeg bescherming is tegen virussen. Ook moeten ze er op toezien dat er niets op de computers gebeurt dat niet zou moeten en mogen.  Gelukkig bestaat daarvoor al wel een oplossing.  We beschermen namelijk alle computers door middel van een firewall.  Dit zorgt ervoor dat de school bepaalde sites voor de leerlingen ontoegankelijk maakt.